Meta-analiza opublikowana w BMC Cancer w 2025 r. („Unraveling gut microbiome interferences in cancer immunotherapy: a meta-analysis of diverse drug effects”) objęła dane ponad 1000 pacjentów z różnymi nowotworami leczonymi inhibitorami punktów kontrolnych, w tym chorych na raka nerki (RCC). Autorzy pokazali, że skład mikrobiomu jelitowego istotnie koreluje z odpowiedzią na immunoterapię, a obecność określonych taksonów bakteryjnych (m.in. wybranych gatunków z rodzajów Akkermansia, Bifidobacterium czy Faecalibacterium) wiąże się z lepszym ORR i wydłużonym PFS w podgrupach RCC i NSCLC.

Analiza wykazała również, że antybiotyki i inhibitory pompy protonowej (PPI) istotnie modyfikują efekt mikrobiomu – ekspozycja na te leki w okresie okołoterapeutycznym wiązała się z gorszymi wynikami immunoterapii, co potwierdza wcześniejsze obserwacje z badań kohortowych. Z kolei niektóre interwencje probiotyczne i dietetyczne (zwłaszcza wzrost spożycia błonnika i diet zbliżonych do śródziemnomorskiej) były powiązane z większą różnorodnością mikrobioty oraz lepszymi wynikami leczenia, choć dane w RCC są wciąż ograniczone i heterogenne.

Kliniczny takeaway dla onkologów i nefroonkologów: w raku nerki mikrobiom jelitowy jest coraz wyraźniej postrzegany jako modowalny predyktor odpowiedzi na immunoterapię. Meta-analiza sugeruje, że przy kwalifikacji do ICI oraz planowaniu leczenia warto zwracać uwagę na ekspozycję na antybiotyki/PPI, a w przyszłości – rozważać wdrożenie strategii ukierunkowanych na „zdrowy” mikrobiom (kontrolowana antybiotykoterapia, dobór probiotyków, interwencje dietetyczne). W praktyce klinicznej, zanim pojawią się oficjalne wytyczne, minimum powinno obejmować ostrożne wypisywanie antybiotyków i PPI oraz uwzględnianie ich wpływu przy interpretacji wyników leczenia IO.

Tytuł oryginalny: Unraveling gut microbiome interferences in cancer immunotherapy: a meta-analysis of diverse drug effects – BMC Cancer, 2025. Dodatkowe kontekstowe przeglądy: Clinical Applications of Microbiome in Renal Cell Carcinoma (European Urology Focus, 2024) oraz Role of the Microbiome and Diet for Response to Cancer Immunotherapy (Current Oncology Reports, 2025). 

Źródła: BMC Cancer, European Urology Focus, Current Oncology Reports
Opracowanie redakcyjne: Debaty Zdrowie